Przy bezprawnym wypowiedzeniu umowy o pracę w trybie zwykłym i natychmiastowym pracownikowi należą się dwa odszkodowania: jedno za utracone wynagrodzenie, które miał do końca okresu wypowiedzenia plus jedno za rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem – taki jest sens uchwały Izby Pracy Sądu Najwyższego.
Sławomir K., zatrudniony na umowie o pracę w przedsiębiorstwie P. spółce z o.o., wystąpił o odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy. Problem polegał na tym, że dodatkowo w czasie okresu wypowiedzenia pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę w trybie natychmiastowym, bez wypowiedzenia (na podstawie art. 52 kp).
Zasądzenie jednego odszkodowania
Sąd Rejonowy w Nowej Hucie rozważał, czy Sławomirowi K. należą się dwa świadczenia:
- odszkodowanie za nieprawidłowe wypowiedzenie umowy o pracę i
- odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy w okresie wypowiedzenia
- czy dwa odszkodowania łącznie?
Zagadnienie sprowadza się do odpowiedzi czy pracownikowi Sławomirowi K. należy się 12 tys. zł, czy też 24 tys. zł z dwóch tytułów odszkodowawczych?
Sąd I instancji 14 marca 2018 r. orzekł, że pracownikowi przysługuje tylko jedno odszkodowanie z tytułu nieprawidłowego wypowiedzenia umowy o pracę. I wobec tego zasądził na rzecz powoda 12 tys. zł., choć obie czynności były wadliwe.
Powód złożył apelację od tego wyroku, a Sąd Okręgowy w Krakowie powziął wątpliwość: Czy art. 60 zd. 1 Kodeksu pracy pozbawia prawa do odszkodowania z art. 56 kp pracownika, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów w okresie wypowiedzenia umowy dokonanego wcześniej również z naruszeniem przepisów w sytuacji, gdy pracownik uzyskał odszkodowanie z art. 47 (1) kp? Czy jest limit odszkodowania do kwoty ustalonej w art. 60 Kodeksu?
Trzy możliwości roszczeń
Sąd II instancji przedstawił trzy możliwości rozwiązania problemu, które są stosowane w orzecznictwie:
- pracownik ma prawo do dwóch roszczeń (z art. 45 kp i art. 56 kp)
- pracownik nabywa prawo do odszkodowania z art. 45 kp i części odszkodowania z tytułu art. 60 kp – do końca terminu wypowiedzenia
- pracownikowi należy się jedno odszkodowanie (art. 45 kp. w związku z art. 47 kp, albo zastosowanie tylko art. 60 kp).
Sąd okręgowy stanął na stanowisku, że przysługuje roszczenie tylko do jednego odszkodowania, które pracownik już otrzymał plus część odszkodowania z tytułu art. 60 kp zd. 2, czyli odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas do upływu okresu wypowiedzenia.
Uchwała o podwójnym odszkodowaniu
Sąd Najwyższy podjął 4 kwietnia br. uchwałę: W sytuacji, gdy pracodawca wadliwie wypowiedział umowę o pracę a następnie rozwiązał ja z naruszeniem przepisów, pracownikowi przysługują roszczenia odszkodowawcze z art. 45 par. 1 kp w związku z art. 47 (1) kp oraz art. 56 kp w związku z art. 58 kp przy uwzględnieniu, że świadczenia te pełnią funkcję kompensacyjną, a zatem w części lub całości wynikają ze zbiegu roszczeń wykluczającego ich kumulację.
– Problem polega na tym, że kodeks pracy nie odnosi się do tego typu kilku czynności pracodawcy – zaznaczył sędzia sprawozdawca Piotr Prusinowski.
SN przypomniał, że już Trybunał Konstytucyjny przyjął możliwość dochodzenia roszczeń kompensacyjnych odszkodowawczych.
Najnowsze orzecznictwo SN wskazuje, że nawet przy wypowiedzeniu umowy o pracę istnieje możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. To stwarza odrębne spojrzenie na kwestie strat, które poniósł pracownik i pozwala na odejście od limitowanego, hermetycznego ujęcia odszkodowania.
Sędzia Prusinowski dodał, że pracownikowi, któremu rozwiązano umowę o pracę za wypowiedzeniem i w trakcie okresu wypowiedzenia wręczono rozwiązanie natychmiastowe, należą się dwa odszkodowania.
Jednak to, że przysługują dwa roszczenia, to nie znaczy, że je otrzyma dwa świadczenia w całości. Możliwe jest zastosowanie konstrukcji zbiegu roszczeń. Nie kumulacja roszczeń. Wobec tego do zbiegu roszczeń dochodzi. Pracownikowi należy się jedno odszkodowanie w limitowanej kwocie z art. 45 lub art. 56 kp, a oprócz tego część drugiego odszkodowania w części, a w jakiej utracił wynagrodzenie, jakie miał do końca okresu wypowiedzenia.
Sygnatura akt III PZP 2/19, uchwała 3 sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
