Przełomowy wyrok TSUE w sprawie kredytu darmowego

Mamy kolejną wspaniałą wiadomość dla kredytobiorców. W czwartek 13 lutego Trybunał Sprawiedliwości UE wydał pierwszy wyrok w polskiej sprawie dotyczącej sankcji kredytu darmowego. Od teraz, w razie niewykonania obowiązku informacyjnego, bank może zostać pozbawiony prawa do odsetek. 

TSUE opowiedział się po stronie polskich kredytobiorców. Wskazał m.in., że bank musi podać w umowie w sposób jasny i zwięzły wartość RRSO, oraz że umowa powinna w przejrzysty sposób wskazywać warunki zwiększenia opłat związanych z jej wykonaniem. 

Co to oznacza dla kredytobiorców w Polsce?

Sankcja kredytu darmowego: trzy pytania od polskiego sądu

13 lutego 2025 roku TSUE odpowiedział na trzy poniższe pytania prejudycjalne Sądu Rejonowego w Warszawie w sprawie C-472/23:

1. Czy zawyżenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) i brak szczegółowych informacji o podwyżkach opłat skutkuje sankcją kredytu darmowego?
2. Czy warunki zmiany opłat w umowie kredytowej muszą być precyzyjnie określone, aby spełniać wymogi prawa Unii Europejskiej?
3. Czy polska regulacja, przewidująca surową sankcję niezależnie od stopnia naruszenia (uznanie kredytu za darmowy i nieoprocentowany), jest zgodna z unijną dyrektywą?

Najważniejszą kwestią było ustalenie, czy naruszenie przez bank obowiązków informacyjnych daje konsumentom prawo do pełnego korzystania z sankcji kredytu darmowego.

Tego wyroku w sprawie SKD obawiały się banki 

TSUE opowiedział się jednoznacznie po stronie kredytobiorców. Potwierdził, że sankcja kredytu darmowego jest mechanizmem ochrony praw konsumentów. W związku z tym może być stosowana w sposób całkowity i rygorystyczny wobec instytucji finansowych. Dodatkowo SKD nie narusza unijnych przepisów, gdyż jest proporcjonalna i powinna skutecznie odstraszać przed stosowaniem tego typu naruszeń.

Trybunał podkreślił, że prawidłowe i należyte wypełnienie przez bank obowiązku informacyjnego ma kluczowe znaczenie dla konsumenta. Jest ono istotne nie tylko przed podpisaniem umowy kredytowej, ale również w ramach prawidłowego sformułowania jej treści. 

Zgodnie z wyrokiem TSUE, każda informacja podana w umowie kredytowej musi być pozbawiona nieścisłości. Nie może wprowadzać przeciętnego konsumenta w błąd, zwłaszcza w kwestii praw i obowiązków wynikających z umowy kredytu. Jeśli tak się stanie, bank może utracić prawo do odsetek. 

Wyrok Trybunału Unii Europejskiej z 13 lutego 2025

Wyrok TSUE z 13 lutego 2025 roku daje ważne odpowiedzi na pytania dotyczące sankcji kredytu darmowego. Zgodnie z nim:

1. RRSO musi być podane w sposób jasny i zwięzły

Jeżeli wartość RRSO została zawyżona i wynikają z tego negatywne skutki dla konsumenta, może stanowić to naruszenie obowiązków informacyjnych wskazanych w Ustawie o kredycie konsumenckim. 

Wniosek: Brak wskazania RRSO w sposób jasny, dokładny i zwięzły uniemożliwia podjęcie świadomej decyzji finansowej. Może więc skutkować sankcją kredytu darmowego (SKD). 

2. Umowa powinna opisywać w sposób jasny i zrozumiały warunki zmiany opłat

Po drugie umowa kredytowa powinna w sposób jasny i zrozumiały opisywać warunki zmiany opłaty związanych z jej wykonaniem. Podane w umowie kredytu wskaźniki nie mogą być trudne do zweryfikowania przez przeciętnego konsumenta. W innym wypadku bank narusza obowiązek informacyjny. 

Wniosek: Jeżeli okoliczności zmiany opłat zostały nieprecyzyjnie określone w umowie kredytowej (opierają się na wskaźnikach, których konsument nie jest w stanie zweryfikować), uznaje się to za naruszenie prawa UE oraz Dyrektywy 2008/48/WE. Wówczas zastosowanie znajduje sankcja kredytu darmowego, a bank może zostać pozbawiony prawa do odsetek i kosztów. 

3. Według TSUE sankcja kredytu darmowego jest proporcjonalna 

Kwestią powszechnie krytykowaną przez przedstawicieli sektora bankowego jest brak proporcjonalności SKD. Uważają oni, że SKD może być skutkiem naruszenia nawet błahego obowiązku informacyjnego, co jest nieuczciwe wobec banków. TSUE wskazał jednak, że przepisy unijne nie kolidują ze stosowaniem SKD w pełnym, maksymalnym zakresie, a konsument, którego prawa zostały naruszone, nie powinien ponosić żadnych kosztów kredytowych. 

Wniosek: Sankcja kredytu darmowego to mechanizm chroniący konsumentów przed nieuczciwymi praktykami banków w sposób bezkompromisowy. Lekceważenie obowiązków informacyjnych będzie skutkować poważnymi konsekwencjami dla kredytodawców. 

Co wyrok TSUE to oznacza dla polskich kredytobiorców? 

Wyrok TSUE w sprawie C-472/23 będzie mieć ogromny wpływ na sytuację polskich kredytobiorców. Od teraz wszystkie osoby, w przypadku których bank nie spełnił obowiązków informacyjnych, mogą skorzystać z sankcji kredytu darmowego. W rezultacie odzyskają wszelkie zapłacone koszty, czyli odsetki i pozostałe opłaty. Skutkiem tego bank nie zarabia, a klient płaci wyłącznie ratę kapitałową (tyle, ile faktycznie pożyczył). A jeśli zapłacił już część kosztów, może domagać się ich zwrotu. 

Czwartkowy wyrok sprawia, że jeszcze więcej osób będzie ubiegać się o darmowy kredyt. Daje też nadzieję na przyszłość. Dzięki ogromnej liczbie pozwów przeciw bankom, istnieje szansa na ukrócenie nieuczciwych praktyk stosowanych przez kredytodawców.  Chcesz sprawdzić, czy Twoja umowa z bankiem lub firmą pożyczkową zawiera błędy? Zacznij działać już dziś. Skorzystaj z bezpłatnej analizy umowy kredytowej z Kancelarią VESTRA.